2.12 GÜVENLİK AĞLARININ BOYUTLARI

TS EN 1263-2 Standardı alanı sadece 35 m2 üzerinde olan ve ağın en kısa kenarının en az 5 m uzunlukta olduğu sistem S güvenlik ağları ile sistem T, sistem U ve sistem V güvenlik ağlarına uygulanmaktadır. TS EN 1263-2 Standardı kapsamı dikkate alındığında sistem S güvenlik ağları aşağıdaki kriterleri sağlamalıdır:

• 35 m2’den daha büyük alana sahip olmalı,
• En kısa kenarının uzunluğu en az 5 metre olmalı ve
• Azami sabitleme aralığı (ankraj noktaları arası mesafe) 2,5 metre olmalıdır.

Yükün 35 m2’den daha az büyüklükteki bir ağa düşmesi durumunda ise; daha büyük alana sahip ağlara kıyasla küçük ağ alanı sebebiyle daha az bir esneme ve daha kısıtlı bir enerji absorplama söz konusu olacaktır. Ağ alanı 35 m2’den daha az olduğunda, 4.4 kJ enerji sönümleme kapasitesine sahip B sınıfı ağ kullanımı tercih edilebilir.  

2.13 DÜŞME YÜKSEKLİĞİ

Düşme yüksekliği, kişinin çalışma platformundan güvenlik ağı üzerine düştüğü mesafedir. Düşme yüksekliği ne kadar büyükse, düşünce oluşacak etki de o kadar büyüktür.



Şekil 7: Düşme yükseklikleri(Eğim ≤ 20o)

He, Hr, Hi : Düşme yükseklikleri, a: Güvenlik ağı,b : Yakalama genişliği

Düşme yüksekliği, güvenlik ağı mümkün olduğunca uygulanabilir olacak şekilde çalışma platformuna yakın kurularak olabilecek en az mesafede tutulmalıdır. Mümkünse güvenlik ağları çalışma platformunun altından itibaren 2 metre mesafeyi geçmemelidir. TS EN 1263-2 standardında izin verilen azami düşme yüksekliği 6 metredir. ( Bu durum çalışanın ağırlık merkezi dikkate alındığında 7 metrelik bir nominal düşme yüksekliğini teşkil etmektedir.) Şekil 6’da belirtilen He ve Hi düşme yüksekliklerinden her biri 6 metreyi geçmemelidir. Ağın dış kenarından itibaren 2 metrelik mesafe içinde, çalışma platformu ile ağ arasındaki düşme yüksekliği (Hr) 3 metreden fazla olmamalıdır. Bu durumun sebebi; güvenlik ağlarının köşelerde ve kenarlarda fazla esnememesidir. (TS EN 1263-2)


Şekil 8: Düşme yüksekliği, Hr

Çalışma platformunun eğimi 20o ‘den daha fazla ise, Çalışma platformunun kenarı ile güvenlik ağının dış kenarının en düşük noktası arasındaki mesafe 3 metreyi aşmamalıdır.
He : Düşme yüksekliği
b : Yakalama genişliği
c : Güvenlik ağı dış kenarının en alt noktası
t : Çalışma platformunun kenarı ile güvenlik ağının dış kenarının en düşük noktası arasındaki mesafe


Şekil 9: Düşme yüksekliği (Eğim ≥ 20o)

2.14 YAKALAMA GENİŞLİĞİ

Çalışan kişi hareket ettiği sırada bir yere takılırsa, aşağı doğru düşmenin yanı sıra öne/ileri doğru bir düşmeye de maruz kalır. İleri doğru düşmenin mesafesi düşme yüksekliğinden etkilenir. Diğer bir deyişle, düşme ne kadar yüksekse, ileri doğru hareket de o kadar fazladır. Çalışma platformunun kenarında koruma sağlayan güvenlik ağları düşen kişinin ileri doğru hareketini kapsayacak şekilde yeteri kadar geniş olmalıdır. Çalışma platformunun kenarı ile güvenlik ağının dış kenarı arasındaki net genişliği yakalama genişliğini ifade etmektedir. TS EN 1263-2 Standardında belirtilen azami düşme yükseklikleri için asgari yakalama genişlikleri aşağıdaki tabloda (Tablo 3) gösterilmektedir.



Şekil 10: Yakalama genişliği

BS 8411 rehberinde ise ek bir güvenlik faktörü olarak tabloda verilen değerlerin 1,5 metre daha uzatılması tavsiye edilmektedir.

Tablo 3: Yakalama genişlikleri
 

Azami düşme yüksekliği, He (m)	TS EN 1263-2’ye göre asgari yakalama genişliği, b (m)	BS 8411 tarafından tavsiye edilen yakalama genişliği (m)
1	2	3,5
3	2,5	4
6	3	4,5

Şekil 11: Yakalama genişliği (Eğim >20o)

Çalışma platformunun eğimi 20o den fazla ise:
Yakalama genişliği en az 3 metre olmalıdır. 
b : Yakalama genişliği
t : Çalışma platformunun kenarı ile güvenlik ağının dış kenarının en düşük noktası arasındaki mesafe 
 

2.15 BOŞLUK (AÇIKLIK) MESAFESİ

Çalışan düştüğü zaman güvenlik ağının esneyebilmesi (deforme olabilmesi) için ağın altında yeterli açıklık mesafesi olmalıdır. Esneme miktarı düşme yüksekliğine ve ağın genişliğine bağlıdır.
Şekil 12’de sistem S güvenlik ağının üzerine bir nesne bindiğinde oluşan tipik deformasyonlar görülmektedir. Deformasyonlar düşme yüksekliğine bağlıdır ve ağın altında olması gereken asgari açıklık mesafesinin hesaplanması için tablo 4’den faydalanılabilir.


Şekil 12: Güvenlik ağı azami deformasyon miktarları

1: Çalışma seviyesi
2: Ankraj seviyesi
3: Açıklık mesafesi
4: Zemin seviyesi ya da ağ altındaki engeller
5: Kurulmuş güvenlik ağı
6: Etki sonrası deforme olmuş güvenlik ağı
l: Güvenlik ağının en küçük kenarının açıklığı
h: Güvenlik ağının ankraj noktası ile çalışma seviyesi arasındaki düşey mesafe
f_max: Güvenlik ağının ağırlığı ve dinamik yük sebebiyle oluşan azami deformasyon
fo: Güvenlik ağının ağırlığı sebebiyle oluşan deformasyon
H_i: Güvenlik ağı ile çalışma seviyesi arasındaki düşey mesafe

Aşağıdaki tabloda güvenlik ağı ile çalışma seviyesi arasındaki düşey mesafe ve güvenlik ağının en küçük kenarının açıklığına bağlı azami deformasyon miktarları yer almaktadır.
 
Tablo 4: Azami deformasyon miktarları

 Yukarıda geçen deformasyon miktarları ile ilgili kriterler aşağıdaki durumlarda geçerlidir:
 

• Ağın alanı 35 m2 den büyüktür,
• Ağın en küçük kenarı en az 5 metredir,
• İlk sarkma ağın en küçük kenarının %10’undan fazla değildir
• Düşme yüksekliği 6 metreden fazla değildir.

BS 8411 uygulama esasları rehberi, güvenlik faktörü olarak ağın altına en az 0,5 metre ek açıklık eklenmesini tavsiye etmektedir. Örneğin; Çalışma seviyesinin 5 m altına kurulmuş, en kısa kenarı 9 m olan Standard kapsamındaki bir sistem S güvenlik ağının azami deformasyonu tablo 4’e göre 4 metredir. BS 8411 Standardını da dikkate aldığımızda güvenlik ağının altında en az 4,5 metre açıklık (boşluk) bulunması muhtemel bir düşme neticesinde çalışanın sağlıklı bir şekilde kurtarılması açısından önem arz edecektir.

2.16 AĞ SARKMASI

Ağ sarkması ya da ilk sarkma ağın kendi ağırlığından kaynaklanan deformasyon (esneme) miktarıdır. Ağ sarkması ağın en kısa kenarının %5’i ile %10’u arasında olmalıdır. Yeteri kadar ilk sarkmanın olması için, güvenlik ağı kaplayacağı alandan (her iki kenar boyunca) en az %10 daha büyük olmalıdır. Fazla ağ, yükü eşit şekilde dağıtmak ve ağ gözlerinde çok fazla stres oluşumundan kaçınmak için bağlama ipine ya da bağlama sistemine alta yuvarlama yapılmalıdır.

2.17 AŞIRI GERİLME VE DÜŞÜK GERİLME

Güvenlik ağları, esneyebilmeleri ve düşmenin etkisiyle oluşan enerjiyi absorbe edebilmeleri için aşırı gerilmiş olmamalıdır. Aşırı gerilmiş bir ağ ya da çok fazla sabitleme noktası olan bir ağ yeterince esnemeyebilir. Her iki durumda da ağın üstüne düşen kişi üzerindeki etki artarken, ağ ve yapı üzerine uygulanan yük de artar. Düşük gerilmiş bir ağ ise çok fazla esneyebilir ve eğer ağın altında yeteri kadar açıklık yoksa düşen kişi bir engele ya da zemine çarpabilir.



Şekil 13: Yük sonucu esneme